Het Patagonië van Moreno

Na Chileens Patagonië steken we de grens over met Argentinië, een grens die we vaker hebben gekruist, een grens die zich een weg baant over de toppen van de Andes, een grens met een historie. Achter de grens bevindt zich Argentijns Patagonië met bergen, gletsjers, pinguïns, prachtige natuur en heel veel uitgestrekt niets. Dit is het Patagonië van Argentijn en archeoloog Francisco Moreno. Dit keer in woord, beeld en zelfs bewegend beeld!

Moreno, ook wel Perito (=expert) Moreno genoemd, was eind van de 19e eeuw een sleutelfiguur voor Argentijns Patagonië. Deze archeoloog en academicus ondernam verschillende expedities naar het tot dan toe onbekende land om het verder in kaart te brengen. Samen met zijn vrouw en kind spendeerde hij jaren te paard trekkend door het uitgestrekte landschap en de bergen in het westen. Zijn kennis, vastgelegd in tekeningen en kaarten, kwam van pas tijdens grensgeschillen met Chili aan het eind van de 19e eeuw. Sommigen zeggen dat Moreno zelf verantwoordelijk was voor het tekenen van de huidige grens met Chili. Voor al zijn werk voor zijn geliefde moederland Argentinië werd de mooiste gletsjer van Patagonië naar hem vernoemd: de Perito Moreno Gletsjer.

Na een soepele grensovergang en een relatief korte busrit is El Calafate onze eerste bestemming, een kleine stad met als hoofdattractie de Perito Moreno Gletsjer. Het is hoogseizoen en dat is duidelijk merkbaar, veel hostels zitten vol en zijn behoorlijk aan de prijs. Ook El Chaltén, een plaats zo’n 200km ten noorden waar fantastische hikes gelopen kunnen worden, lijkt deze maand geheel volgeboekt. Ons plan: we huren een auto en een tent en bepalen ons eigen ritme. Op campings is vrijwel altijd ruimte en in een auto kun je eventueel ook slapen. Bespaart ons direct een paar lange, dure busritten en wordt het direct een leuke roadtrip! Onze roadtrip start richting de gletsjer, maar niet voordat we een kort bezoekje hebben gebracht aan het Glaciarium, een museum over gletsjers net buiten El Calafate. In dit hypermoderne museum, vol gave foto’s en films (inclusief een 3D film) leren we over gletsjers en ijs. De blauwe kleur van het ijs is bijvoorbeeld doordat de blauwe kleur in licht een hogere frequentie heeft dan de andere kleuren en hiermee dringt deze kleur het diepste door in de diepe ijslagen. Ook leren we hier wie Francisco Moreno was, de man naar wie de gletsjer is vernoemd. Hierna is het dan eindelijk tijd om onze stoere bolide richting de gletsjer zelf te sturen…

De Perito Moreno Gletsjer is uniek in zijn soort om drie redenen. Allereerst is de gletsjer met zijn 250 km2 aan ijs, 70 meter hoog, een van de grootste vers water reserve ter wereld. Ten tweede is het een ‘groeiende’ gletsjers, wat inhoudt dat de gletsjer steeds groter wordt, dagelijks zo’n 2 meter, waardoor dagelijks ook veel calvings (afbrokkelend ijs) te zien zijn. Tot slot is zijn ligging uniek. Doordat de gletsjer voor een schiereiland ligt, kun je als bezoeker dicht bij de gletsjer komen, tot ongeveer 100 meter. Zodra we aankomen, zien we direct al een aantal stukken ijs afbrokkelen in de verte. Het lijken kleine stukken, maar omdat de gletsjerwand zo’n 70 meter hoog is zijn de brokken zo groot als auto’s! Het geluid is eveneens spectaculair, met een diepe kraak breekt het ijs gevolgd door een doffe bons en ruis als het ijs in het water valt en grote golven achterlaat. Het lijkt wel surreëel, alsof het in slow motion voor onze ogen gebeurt. We lopen over de keurig aangelegde stijgerpaden en aanschouwen de grootsheid van de gletsjer en we zien nog andere, relatief kleine, ijsbrokken in het meer storten. Omdat foto’s dit spektakel met geen mogelijkheid kunnen vastleggen proberen we te filmen. Als we de camera klaar hebben en we spotten een paar vallende ijsbrokken beginnen we met filmen. En dan gebeurt het ondenkbare, recht voor onze neus en vastgelegd door de camera. Achter de kleine ijsbrokken lijkt de complete gletsjerwand ineen te storten. Laag na laag, de ene nog groter dan de andere, stort in het water, het diepblauwe ijs erachter onthullend. Een spektakel dat niet in woorden te bevatten is. Vergeef ons het grove camerawerk en het joelende publiek, maar bekijk zeker even deze 30 spectaculaire seconden!

Na het gletsjerspektakel gaan we op zoek naar een slaapplek. Een local uit El Calafate raadde ons Lago Roca aan, een gratis maar simpele camping aan een meer, met de gletsjer als uitzicht in de verte. Een onverharde weg brengt ons erheen, onze Fiat Uno bijna uit elkaar trillend. De ‘camping’ (zonder faciliteiten) is verder zo goed als leeg. Die avond spenderen we aan het water en de frisse nacht samen in ons tentje.

De volgende ochtend pakken we onze slaapplek in, het heeft een beetje geregend maar dat kan drogen in de auto. We laten Lago Roca achter ons en maken we ons op voor de lange rit naar El Chaltén, deels over Ruta 40, de bekendste en langste route van Argentinië die we eerder hebben gereden. El Chaltén is een dorpje dat in 1985 is opgericht als verdedigingspost in opnieuw een grensgeschil met Chili. Tegenwoordig krioelt het van de gore-tex-toeristen die de bekendste berg van Argentinië willen bezichtigen: de Fitz Roy. Deze berg is in 1877 ontdekt door meneer Moreno, hij noemde de berg naar de gezagvoerder van de HMS Beagle (het schip van Darwin). Tegenwoordig is El Chaltén het startpunt voor verschillende hikes.

In El Chaltén is het bewolkt met een klein drupje regen. Het dorpje is niet specifiek mooi en van de omgeving zien we niets. We pakken onze inmiddels droge tent netjes in en starten met goede moed aan onze hike om de Fitz Roy te bewonderen. Na een korte wandeling komen we aan bij onze camping. Onderweg probeert de wind ons nog om te blazen, maar dat doet ons niets, getraind dat we zijn door Torres del Paine. Op campings ontmoet je de meest bijzondere mensen, zo ook hier. Een Engelsman zamelt geld in voor een weeshuis, zijn sponsors betalen hem per kilometer. Hij is erg voorbereid en heeft een zware schep bij om zelf zijn WC te maken. Zijn plekje is perfect achter een tweetal bomen en daarmee uit de snoeiharde wind. Omdat hij net vertrekt mogen wij zijn plekje hebben. Andere gasten zijn minder gelukkig, hun tent wappert in de wind, overeind gehouden door een stuk verband uit de verbanddoos vastgemaakt aan een boom, de tentstokken allang gebroken. Onze tent staat als een huis en dat vieren we met een flesje wijn die we hebben meegenomen uit El Chaltén, omdat Carlijn’s tas “best wel licht voelt”. Al vroeg kruipen we in ons tentje, om fit te zijn voor de klim naar Fitz Roy. De wind is gaan liggen en er is daardoor veel mist in de ochtend, we kunnen de Fitz Roy uiteindelijk niet zien… Een klein beetje teleurgesteld wandelen we vervolgens naar een gletsjer waar we met wat klimmen en klauteren over rotsen aankomen we bij een hels blauwe gletsjer die ook ijsblokken naar het meer stuurt. Op de terugweg zien we de Fitz Roy eindelijk voor het eerst in volle glorie, een prachtige scherpe berg, onderdeel van een kartelrand aan rotsen. Later die middag komen we met goed weer in El Chaltén aan en snappen we eindelijk de charme van het dorp. Boven de stad torent de grote Fitz Roy berg uit en vanaf elke kant kan je hem bewonderen. Wat een fantastisch mooie plek!

Onze laatste nacht, terug in El Calafate, slapen we op een camping in de stad. Vanaf hier is het ongeveer 40 uur met de bus naar Buenos Aires, te lang om in een keer te doen. Puerto Madryn ligt ongeveer halverwege nog in Patagonië, hoewel Patagonië geen duidelijke grens heeft. Het is ook geen officiële regio of provincie, maar de naam is blijven hangen vanuit vroeger. Patagón betekend namelijk reus, omdat de vroegere bewoners door ontdekkingsreizigers als reuzen werden gezien. Een duidelijke grens heeft Patagonië ook niet nodig, men zegt dat je wel weet wanneer je in Patagonië bent. Naast de Andes is Patagonië vooral vlak, de wind waait er hard, het is droog en de grijs, geel en bruine begroeiing tot maximaal heuphoogte. De kleur groen ontbreekt vrijwel volledig. En dat voor duizenden kilometers lang, eindeloze vlaktes, een van de minst bewoonde gebieden ter wereld.

23 Uur lang neemt de bus ons mee door uitgestrekte platte landschappen. We laten de Andes nu definitief achter ons. De Andes was tot nu toe onze reiswijzer, onze gids. Bijna 4 maanden geleden begonnen we in Quito, midden in de Andes en sindsdien hebben we de bergketen, die zich aan de westkant langs het gehele continent slingert, eigenlijk niet uit het zicht verloren. We hebben gesurft ten westen van de Andes, hebben steden, bergtoppen en ruïnes in de Andes bezocht en hebben de Amazone oostwaarts van de Andes bezocht, maar nooit permanent achter ons gelaten. Tot nu dan, een momentje om even bij stil te staan. Vanaf nu geen verkoelende hoogtes en actieve vulkanen meer; ten oosten van de Andes ligt voornamelijk de hete Amazone, stranden en nog een stukje winderig Patagonië.

Puerto Madryn bezoek je om twee redenen: walvissen en pinguïns. Het walvissenseizoen loopt tot november dus de pinguïns blijven over. We zoeken een toertje uit naar Punta Tombo en de volgende dag zijn we met twee Argentijnse toeristen en gids/chauffeur Juan Carlos op weg in een Amerikaanse pick up truck. Punta Tombo is de broedplaats van de Patagonische pinguïn en bij aankomst worden we verwelkomd door meer dan een half miljoen pinguïns, keurig in smoking. Omdat het broedseizoen in volle gang is, lopen er naast pa en ma pinguïn ook baby pinguïns rond. Omdat pinguïns zo leuk waggelen, en we ook kunnen filmen, hebben we hier ook gefilmd.

Na al het natuurspektakel van de afgelopen weken laten we nu toch echt Patagonië achter ons en gaan we op naar de hoofdstad van de tango en de steak en tevens de hoofdstad van Argentinië: Buenos Aires. Tot snel weer!

Liefs Teun en Carlijn