Frans-Guyana van Oost naar West

Wist je dat Frans-Guyana het grootste Europese grondgebied van Europa is buiten het Europese continent? Ze spreken er Frans, spelen Jeu de Boules en betalen met euro’s; het is een volledig onder Franse wet vallend departement van Frankrijk. We halen geen stempel bij de douane en gaan op verkenningstocht in het Caribische deel van Frankrijk.

Frans-Guayana is geen gemakkelijk reisland, dit merken we zodra we de grens over zijn in St George de L’Oyapock. In het dorpje is geen bushalte te bekennen en de enige manier om weg te komen is met een, naar backpackersbegrippen dure, gedeelde taxi. Bij het wisselen van onze Braziliaanse Real is enige verwarring. We krijgen een stapeltje gloednieuwe, maar voor ons volkomen vreemde euro-tientjes. Na wat geruzie met de geldwisselaar (we zeggen net niet: “Wij zijn Europeanen, wij weten echt wel hoe eurobiljetten eruit zien!”) blijkt al snel dat de tien-eurobiljetten zelf vernieuwd zijn in de maanden van onze afwezigheid. Enigszins verwarrend start onze reis door het deel van Zuid-Amerika dat juist heel herkenbaar zou moeten zijn.

Als we in Cayenne aankomen, zien we vooral houten koloniale huizen, af en toe mooi maar meestal zou een likje verf geen kwaad kunnen. Op straat komen we een mengelmoes aan mensen tegen, en ook in de restaurantjes en winkeltjes komt de mix van culturen terug die door de tijd heen is ontstaan. Tijdens de Frans koloniale tijd zijn veel Afrikanen naar de kolonie gehaald, maar ook Surinamers, Brazilianen, Haïtianen, Chinezen, Vietnamezen, inheemse Amerindianen en natuurlijk Fransen zijn ruim vertegenwoordigd. Dat zorgt voor een heerlijke keuken! We eten ’s ochtends croissants met een kopje koffie, ’s middags hete kip met bami, we drinken verse Amazone fruitsappen en ’s avonds eten we coquilles en entrecote met blauwe-kaassaus en drinken we een Franse wijn. Het stadje voelt Frans met, dankzij de palmbomen, een Caribisch tintje. We bezoeken de usual suspects van een Frans stadje: het plaatselijke fort, het centrale plein en de lokale markt. Een bezoekje aan een grote Franse supermarkt kan uiteraard niet ontbreken.

Op een paar busverbindingen na, is het grootste deel van het land onbereikbaar zonder auto. Omdat we toch iets van het land willen zien huren we een auto en trekken we langzaam van oost naar west, richting de grens met Suriname. Helaas blijkt niet alleen het vervoer in Frans-Guyana moeilijk. Er blijkt een luiaardopvangcentrum te zijn waar je met luiaards kan knuffelen, maar na enkele telefoontjes, in ons beste Frans, blijkt deze sinds 2013 geen bezoekers meer te ontvangen. We gaan op pad naar Kourou, een stad 50 kilometer van Cayenne, vooral bekend om het Franse raketlanceringsstation Centre Spatial Guyanais. Er is momenteel helaas geen lancering, maar er is wel een museum en er zijn rondleidingen. Bij aankomst blijkt dat de rondleiding die middag en de rest van de week niet meer gegeven worden, laagseizoen. Voor de tweede keer worden we enigszins teleurgesteld, al is het ruimtevaartmuseum een aardige middagbesteding.

In Kourou zelf is verder niet veel te doen. We genieten van Leffe bier in de lokale kroeg terwijl we samen met enthousiaste Fransen kijken naar een voetbalwedstrijd tussen Chelsea en Paris-St-Germain. We eten Frans, duur maar lekker. Het ‘bekende’ oude stadscentrum blijft een mysterie voor ons, hoe vaak we het ook zoeken aan de hand van kaart en aanwijzing van locals. We slapen is het goedkoopste hotel dat we kunnen vinden, gerund door een aantal oudere dames, zonder website of internet. Op de deuren hangen prijslijsten voor de kosten van het versturen van een fax…

Na Kourou rijden we met de auto verder westwaarts richting de Surinaamse grens. Onderweg doen we Mana aan, een schattig klein dorpje met niet meer dan 600 inwoners, voordat we Saint Laurent du Maroni bereiken. Saint Laurent is de grensplaats vanwaar we de oversteek maken naar Suriname, maar niet voordat we nog twee “toeristenattracties” aandoen in Frans-Guyana.

Frans-Guyana heeft tot na WO II de functie van gevangenis vervuld. In totaal had Frans-Guyana 30 gevangenissen waar delinquenten naar toe werden gestuurd zonder terug te keren naar het vaste land. Een daarvan bezoeken wij, Camp de la Transportation, het grootste gevangeniskamp waar boten vol veroordeelden arriveerden. We bezoeken het kamp en het is vrijwel verlaten totdat onze rondleiding begint en een groot Nederlands reisgezelschap vanuit Suriname bij ons aansluit. De uitleg is wat verwarrend en de gevangenis een beetje spooky, maar de Nederlandstalige gesprekjes zijn erg verfrissend om te horen en voedt de heimwee naar huis.

Ons bezoek aan dit dure en ontoeristische land sluiten we af met een bezoekje aan Plage les Hattes. Hier vindt een natuurverschijnsel plaats dat zowel wonderbaarlijk als uniek is. Jaarlijks bezoeken grote zeeschildpadden de stranden en leggen hier hun eieren, voornamelijk ’s nachts als het vloed wordt. Met onze huurauto, een Frans onderhouden en zodoende rammelende en lekkende Kia Picanto, bezoeken we de stranden en gaan we met een zaklamp op zoek naar schildpadden. Geen gids, geen paden en op onszelf na zien we slechts een handjevol andere mensen die de stranden afstruinen op zoek naar schildpadden in de nacht. We hebben geluk! Niet lang na zonsondergang komen we een wilde groene zeeschildpad tegen van ruim een meter lang die druk bezig is een gat te graven voor haar eieren. Zo stilletjes mogelijk observeren we haar ritueel, wat ruim 2 uur (!) duurt, voordat ze weer naar de zee kruipt en verdwijnt. Het voelt ontzettend uniek om dit te mogen meemaken, zomaar in het wild, ongestoorde natuur zonder hordes toeristen die je vaak bij dit soort momenten tegenkomt.

Hoewel het geen backpackersland is en het voor ons vooral een doortrekland is, heeft Frans-Guayana zo haar charme. Het land heeft een prachtige locatie met jungle, gelegen aan de Atlantische kust met het schildpaddenverschijnsel en de Caribisch-Franse dorpjes en stadjes. Momenteel ziet Frankrijk dit deel van hun land vooral als ideale lanceerbasis voor de tientallen satellieten, ideaal gelegen bij de evenaar en weg van de drukte van het Europese vasteland. Dit is ook de belangrijkste reden dat jaarlijks rijkelijk veel geld wordt geïnvesteerd door Frankrijk, alles voor een stabiele basis, de rest is bijzaak. Voor ons is de ervaring zowel vermoeiend als bevrijdend en saai en spannend tegelijk. Zouden we het land interessanter vinden met een betere infrastructuur én meer toerisme?

Het is nu tijd voor onze laatste land. Suriname, here we come!

Liefs,
Teun en Carlijn